Xterra World Championship 2022 – terugblik op de Nederlandse inbreng van 1996 tot en met 2021 en vooruitblik naar de Nederlandse atleten in 2022

Dit artikel is ook met aanvulling gepubliceerd op trikipedia: https://trikipedia.nl/2022/09/28/preview-op-totaal-vernieuwde-wk-xterra-na-25-jaar-maui-nu-in-het-italiaanse-molveno-trentino-historisch-overzicht-van-mark-waaijenberg-wtj-2596/.

Op zaterdag 1 oktober 2022 vindt het Xterra World Championship voor het eerste plaats in Europa. Molveno, Trentino, Italy is the place to be. Vijfentwintig keer was het WK op Maui, altijd twee weken na de WK Ironman. Dit jaar een week vóór Kona. Dat betekent geen klassement meer voor de ‘double’: de snelste totaaltijd van Kona en Maui bij elkaar opgeteld. De laatste jaren heette die de Outrigger Resorts Double Award, met winnaars als Ben Hoffman en Sebastian Kienle. Voor de liefhebbers die aan de Worlds op Maui nog een week vakantie vastplakten, was er een week na Maui nog een crosstriathlon: op Lanai. De TriLanai Offroad Sprinttriathlon. Jammer dat er geen triple was.

De eerste Xterra Worlds vond plaats in 1996 onder de naam Aquaterra. Nog geen trisuit te zien. Het jaar daarop werd het Xterra en dat is het gebleven. Het waren de jaren dat crosstriathlon in de rest van de wereld nog moest worden uitgevonden. Bij de ITU duurde het tot 2011 voordat er een WK crosstriathlon werd georganiseerd: in Extramadura in Spanje. Conrad Stolz won, net als hij dat deed in eerdere Xterra Worlds. Van de Nederlanders was Rob Barel met een 12^de plaats de snelste, gevolgd door Rorik Schouten (16^de) en Bert Flier (17^de). Bij de vrouwen won Melanie Mcquaid, ook een winnares uit de Xterra Worlds. Van de Nederlanders haalde Maud Golsteyn een 15^de en Judy van den Berg een 16^de plaats.

Maar hoe zat dat met de Nederlandse deelname aan de Xterra Worlds. Waren er Nederlandse elite-atleten die vanaf 1996 meededen met de strijd om het wereldkampioenschap? Podiumplaatsen voor agegroupers? Waren er eigenlijk wel Nederlanders die afreisden naar Hawaii, niet de kortste en ook niet de goedkoopste reis voor een triathlon race? En hoe zit het in 2022: staan er veel Nederlanders aan de start? Is het hun eerste WK of waren ze eerder op Maui? Wat kunnen we verwachten op basis van de statistieken van het verleden?

Spittend door de uitslagenlijsten vanaf 1996 vind je pas in 2002 een vermelding van landen bij de atleten. Daarvoor was het alleen maar naam en leeftijdscategorie. Vóór 2002 zijn er twee behoorlijk Nederlands klinkende namen (Rob Janssen, John Fokkema), maar het was niet te achterhalen of het ook Nederlanders zijn. Misschien weet iemand die dit leest het?

Vanaf 2002 wordt ook het land genoemd bij de naam van de atleten. In 2002 komen we geen Nederlanders tegen. Had gekund, omdat in 2001 de eerste Europese Xterra plaatsvond in Kijkduin. In een kort artikeltje op www.triathlon226.nl (https://www.triathlon226.nl/p_1495/) meldt Rob Barel dat hij de trip naar Hawaii die hij zelf moet betalen te duur vindt. In 2003 is het wel gelijk raak: de grootste deelname van Nederlandse atleten tot nu toe. Vijf atleten doen mee, waaronder één elite-atleet bij de mannen: Royce Kortekaas. In 2014 doet Judy van den Berg als tweede elite-atleet mee. Daar blijft het voorlopig bij voor de elite-atleten. Alhoewel: in 2022 doet Quirijn Waaijenberg mee bij de elite. Nummer drie in de rij.

Anders is het met de deelname van agegroupers. In totaal zijn er tussen 1996 en 2021 precies 30 deelnames van atleten die in Maui meedoen, waarvan 28 agegroupers (sommige atleten doen meerdere malen mee, die statistiek volgt nog). Ik kijk zo meteen vooruit naar 2022 in Molveno: daar staan 25 Nederlandse atleten aan de start. Bijna hetzelfde aantal als in de afgelopen 25 jaar in Maui. Een Europese WK Xterra werpt zijn vruchten af voor wat betreft de Nederlandse deelname. Verspreid over de 25 jaren ziet de Nederlandse deelname er als volgt uit:

De topjaren zijn 2003 (5 atleten), 2014 (5 atleten) en 2015 (4 atleten). Zelf was ik er in 2014 (https://markwaaijenberg.nl/?p=201) en 2015 (https://markwaaijenberg.nl/?p=505) bij. En in 2016 (https://markwaaijenberg.nl/?p=641), maar toen stonden er maar drie atleten aan de start, net als 2005, 2006 en 2018. Van de 25 jaar Xterra Worlds waren er 11 jaren met Nederlanders. Waarvan sommige meerdere keren meededen. De statistieken daarvan:

De concurrentie op een Xterra Worlds is pittig. Het blijkt niet makkelijk voor de 31 Nederlandse atleten om op het podium terecht te komen, laat staan om in een leeftijdsklasse wereldkampioen te worden. Zelfs een top-10 notering is al niet eenvoudig. We hebben drie atleten die een of meerdere keren op het podium hebben gestaan. En één Nederlandse wereldkampioene bij de agegroupers: Riikka Vreeswijk-Kelja in 2014 (in 2003 was Riikka als Finse ook al een keer wereldkampioen in de leeftijdsklasse F35-39). Jarenlang was ze ook in Nederland moeilijk te verslaan. Leo Meewisse (2x) en Johan Neevel (1x) lukt het ook om met een tweede plaats op het podium te komen:

De overige top-10-klasseringen zijn:

De vraag komt dan boven hoe makkelijk, of eigenlijk hoe moeilijk het is om een top-10-klassering te halen. De statistieken van de Nederlanders laten zien dat de gemiddelde klassering een 18^de plaats is. Van de 30 atleten hebben er 27 de eindstreep gehaald (dat zijn dan toch 3 DNF’s, oftewel 10% van de atleten). Voor mannen is de gemiddelde klassering een 22^ste plaats, voor vrouwen is het een 11^de plaats. De verhouding tussen mannen en vrouwen die deelnemen is 2:1. Dat is ook in 2022 zo ongeveer het geval: 40% vrouwen en 60% mannen.

Genoeg over het verleden: de Xterra Worlds is in minder dan een week. Niet meer op Maui bij 30-35 graden, een hoge vochtigheidsgraad, glibberige klei, metershoge golven en suikerrietplantages, maar in Molveno. Voor het eerst is een wetsuit toegestaan (sterker: je wilt niet zonder wetsuit zwemmen), zie je bij het zwemmen geen dolfijnen naast je of reuzenschildpadden onder je, zullen we het moeten stellen zonder Hawaii-se ceremonie, zonder Razor Ridge en Heartbreak Hill. Dat geeft ook ruimte voor nieuwe verhalen, mythes en helden. Zoals Nico Lebrun laat zien bij de preview van de fietsparcours.

Voor Nederland zijn dat 25 atleten die op de startlijst staan. Met deze 25 verdubbelen we eigenlijk de Nederlandse bijdrage in de afgelopen 25 jaar. Eens kijken wat die overmacht gaat opleveren. De startlijst voor 2022:

En voor de volledigheid nog alle Nederlandse deelnemers tot nu per jaartal, naar leeftijdsklasse en met klassering (als het overzicht niet volledig is, vul ik het graag aan).