‘Off-road triathlon’s greatest day’ op Maui

Triathlon Sport, december 2015: integrale tekst van het artikel over de WK Xterra in Hawaii.

Al sinds 1996 vindt het officieuze WK Xterra traditiegetrouw plaats op Maui, één van de eilanden van de staat Hawaii. Dit jaar werd het 20-jarige jubileum groots gevierd, inclusief veel vedetten van weleer die hun fiets en kleding uit de mottenballen haalden. Mark Waaijenberg was erbij.

“Het is warm en mijn eerste bidon is na een kwartier al leeg”

De hitte valt als een deken op ons als mijn zoon Quirijn en ik op Kahului-airport in Maui het vliegtuig uitstappen. Het is een week voor het WK Xterra. Samen met Hanneke Boon en viervoudig WK-deelnemer Stef Oud vormen we het Nederlandse kwartet van dit jaar

We hebben nog een week voor ‘race day’. Voldoende tijd om te acclimatiseren en te wennen aan het tropische klimaat, de jetlag met een tijdsverschil van elf uur te overwinnen en voor het verkennen van het parcours.

Dat bestaat uit anderhalve kilometer zwemmen met een strandstart, ruim 32 kilometer mountainbiken op de steile flanken van één van de vulkanen die Maui rijk is en een 10 kilometer trailrun over dezelfde hellingen. Feitelijk bestaat het eiland uit niet meer dan een aantal vulkanen die vanuit de zeebodem op zes kilometer diepte zijn ontstaan en zich een weg naar boven hebben geworsteld. Voor zover er begroeiing is, bestaat die voornamelijk uit kleine tropische loofbomen en suikerriet.

‘Live more’

Quirijn heeft zich in zijn leeftijdscategorie half augustus gekwalificeerd tijdens de Xterra Germany in zin eerste wedstrijd over de hele afstand. Voor mijzelf vormt deze wedstrijd het sluitstuk van vijf wedstrijden in de European Tour, die dit jaar vroeg begon, in maart op Malta. Het zijn stuk voor stuk prachtige wedstrijden op de mooiste parkoersen van Europa die het beste in de crosstriatleet naar boven halen. Het motto van Xterra luidt niet voor niets: ‘Live more’. Het WK is de finale van de Global Tour met onder meer ruim twintig wedstrijden in Europa. Daaronder twaalf nationale kampioenschappen die allemaal de mogelijkheid geven om je te kwalificeren. Voor mij waren dat Malta en Griekenland, waar een eerste plaats directe plaatsing betekende.

Twee dagen voor de wedstrijd rijd ik nog eenmaal het lagere gedeelte van het fietsparcours. Dat doe ik met viervoudig Xterra-wereldkampioen Conrad Stolz, die via Facebook aanbiedt om zijn ‘tips en tricks’ over te dragen. Hij staat dit jaar niet meer aan de start, nadat hij eind september na het ITU WK op Sardinië zijn profcarrière beëindigde. Met Conrad en vijf anderen zetten we de laatste punten op de ‘i’. Stolz tipt oner meer wanneer te kunt drinken, dat je op een bochtig parkoers afdaalt met je armen in de ‘monkey-houding’, dat je het zwaartepunt altijd boven het rijvlak moet houden en dat na een klimmetje even aanzetten seconden scheelt.

Xterra-familie

Naast allerlei clinics en interviews in de aanloop naar de wedstrijd is de grootste happening het ‘Night of the Champions’ diner op vrijdagavond. Die kampioenen zijn alle deelnemers, waarbij er speciale aandacht is voor de ‘eerstejaars’. Op die momenten merk je dat de Xterra-family echt een familie is. Er wordt stilgestaan bij het lief en leed van atleten, er worden anekdotes verteld en race director Dave Nicolas is in zijn element als pater familias. Hij kent een ongelofelijk aantal atleten persoonlijk, wat ook voor ons Nederlanders geldt.

Door een week voor de wedstrijd al aan te komen, leef je samen met 800 andere atleten echt naar de start toe. Er is tijd om moeilijke passages op het fietsparcours een paar keer te oefenen, om de fiets echt goed na te lopen, de zwemstart te ervaren en te leren omgaan met de branding. Dat laatste is niet onbelangrijk. Veel atleten zien op tegen het zwemmen – de golfslag kan stevig zijn, net als de stroming. Op dinsdag trainden we nog met golven tot 5 meter, die gelukkig op zondag vrijwel verdwenen zijn.

Race day

Race day is een paradijselijke en stalende dag en het belooft goed heet te worden. Om 9.00 uur zijn de pro’s weg, vijf minuten later gevolgd door de agegroupmannen en -vrouwen. Branding, stroming en veel atleten vormen niet de ideale combinatie om lekker in je slag te komen. Tot de eerste boei ben ik vooral bezig mijn minidomeintje te verdedigen, daarna gaat het beter en weet ik de voeten van een voorganger te vinden. Na een kleine sprint over het strand gaat het nog een keer door de branding voor de tweede lus.

Op mijn buik op de golven surfend spoel ik als een walvis aan op het strand voor de wissel. Drinken is even niet nodig, ik heb genoeg (zout) water binnengekregen. Geen idee hoe ik er voor sta. Behalve dan dat mijn rack grotendeels leeg is. Dat komt doordat een deel van mijn agegroup (H50) samen met de elitemannen één rack deelt. “Een klein voordeeltje voor de oude(re) mannen”, werd bij de briefing gezegd.

Waterverlies

Al na 500 meter duik ik een korte tunnel in, waarna de beklimming van de vulkaan: single track, wat zeker de eerste drie kilometer geduld vraagt van snellere fietsers, maar langzamere zwemmers. Het is warm en mijn eerste bidon is na een kwartier al leeg. Maar de hitte heeft ook zijn voordelen. Het mountainbikeparkoers ligt er mooi bij: na een periode met regen volgden drie volledig droge dagen, waardoor de open delen van het parkoers zijn veranderd van een glibberige en modderige glijbaan in een betonnen startbaan.

Na acht kilometer fietsen verruil ik het door tropische vegetatie beschaduwde deel van het parkoers voor de openheid van de suikerrietvelden en stoffige vulkaangrond. De zon brandt ongenadig en het waterverlies is niet meer bij te drinken. Ik val in het tempo van de andere atleten en vind het goed. Soms dalen we even in de wetenschap dat dit moet worden terugbetaald met een nieuwe beklimming tot we bij kilometer veertien op het hoogste punt zijn aangekomen en het grootste deel van de 1.200 hoogtemeters hebben gehad. Van daar gaat het als een baksteen vallend naar beneden, bijna tot zeeniveau om aan de laatste stevige klim te beginnen.

Conrad Stolz bos

De stilte van de atleten en de natuur is bijna gewijd, spiritueel. Iedereen ziet stevig af, hier en daar wordt gelopen op de steilste stukken. De laatste acht kilometer zijn schaduwrijk en uitdagend en na de parkoersverkenning met Conrad Stolz door mij omgedoopt tot het ‘Conrad Stolz-bos’. Technisch met een eindeloze reeks bochten. Ik zie Quirijn staan, bezig om z’n stuur recht te zetten. Door een andere atleet van het parkoers afgereden zo vertelt ie. Hij springt op zijn fiets en samen laten we de remmen los. En dan – eigenlijk zonder waarschuwing – is de transitie in zicht.

In het bos kondigde de transitie zich al aan door het geluid van een stil hangende helikopter. Dat kan maar één ding betekenen: De finish van de eerste man. Ik kijk op mijn klokje en zie 2.35.00 staan. Ongelofelijk. Voor mij moet het lopen nog beginnen en Josiah Middaugh – zo blijkt later – komt als eerste binnen. Na 15 starts staat hij eindelijk – zo voelt het voor velen, en zeker voor de Amerikanen – op de hoogste trede. Ruben Ruzafa heeft daarvoor een stapje opzij moeten doen en voltooit daarmee na zijn zeges in 2013 en 2014 geen hattrick.

Wonderbaarlijke loopstijl

Lopen is mijn sterkste onderdeel en zo voelt het ook. De hitte is ondertussen toegenomen, maar dat geldt gelukkig ook voor de verzorgingsposten die op het loopparkoers om de anderhalve kilometer staan. Bijna boven aan de beklimming, kort voor de vijfde kilometer, komt een man me voorbij met een wonderbaarlijke loopstijl. Ik weet aan te haken en we raken aan de praat, of beter gezegd: Hij praat, ik hijg. Hij blijkt één van de paratriatleten te zijn en hij moedigt me aan: “Aanhaken, blijf er bij, je kunt het”. Het motiveert me enorm om er nog een tandje bij te doen.

Ik tel af: Nog drie kilometer, nog twee, de laatste kilometer met nog een venijnige klim, waar Conrad Stolz heeft aangeraden om je met je handen op je knieën omhoog te drukken. Goeie tip. En dan weer door tot het bos opeens wijkt voor het strand waar we ook zijn gestart. Nog tweehonderd meter zand bijten en dan is er de finish. Een ijskoude handdoek over mijn schouders, mijn medaille en dezelfde tijd als vorig jaar. En dan gelijk de blik naar achteren om te kijken wanneer Quirijn binnenkomt, die ik met lopen ben gepasseerd. Dat duurt niet lang. Samen vieren we onze prestatie en delen ‘m met onze Xterra-vrienden uit Zwitserland, Canada, de VS, België en veel andere landen. Alleen maar gelukkige atleten. We treffen Hanneke met een topprestatie in haar leeftijdsgroep: vijfde. En we genieten samen na.

Volgende wedstrijd

Tijdens de briefing was ons voorgespiegeld dat de wedstrijd niet meer was dan de opmaat waar iedere atleet naar uitkeek: het Awards diner met aansluitend de Halloween party. Voor ons was dat tweede net een mijl te ver. We vertrekken na de huldigingen om de volgende dag terug te vliegen naar Nederland. De plicht roept. Quirijn vraagt: “Pap, wanneer is de volgende wedstrijd?”. Het lijkt erop als 2016 weer een Xterra-jaar wordt.